فرار مغز ها برای چه؟
بار دیگر با افتخار آفرینی مریم میرزاخانی حرف و حدیث در مورد نخبگان و نابغه های ایرانی که از کشور خارج شده اند بالا گرفته است.آمار نخبه هایی که از ایران به مقصد کشورهای دیگر ترک گفته اند آن قدر زیاد است که ایران را در رده نخست فرار مغز ها در جهان قرار می دهد،براساس صندوق بین المللی پول خروج نخبگان ایرانی از کشور چیزی شبیه خروج 150 میلیارد دلار در سال است.بزرگی این رقم را زمانی متوجه می شوید که بدانید این رقم تقریبا یک سوم بودجه سال 93 می شود.
فرار مغزها سالهاست که گریبان گیر ایران شده است.نفرات برتر کنکورهای سراسری،برندگان مدال در المپیادهای جهانی افراد هدف دانشگاه ها و سازمان های خارجی برای جذب به خارج هستند و اکثریت آنها هم بورسیه های این دانشگاه ها را قبول از کشور خارج می شوند.اما مشکل اصلی این است که اکثریت این نخبه ها پس از پایان تحصیلات به کشور باز نمی گردند.اما براستی چه چیزی باعث می شود نخبگان ایرانی حاضر نمی شوند دانشگاه های داخلی را برای تحصیل برگزینند یا حتی پس از تحصیل حاضر به ازگشت نمی شوند؟
شاید بسیاری مهمترین دلیلش را نبود امکانات عالی و آزمایشگاه های مدرن تحقیقاتی و پژوهشی و اساتید مجرب بدانند و این هم صحیح است.اما به شخصه نظرم بر این است که مهمترین علتش قدر ندانستن نخبگان و دانشجویان در دانشگاه های داخل است.
اینکه برای دانشجو در دانشگاه های کشور هیچ ارزشی قائل نیستند و دیگری اینکه دانشجویان برجسته علمی استقلال کامل را در انتخاب و اختیار خود برای برخی کارهای حساس ندارند و در بسیاری از موارد به اجبار دانشگاه و اساتید ویا سازمان های دیگر مجبور به انتخاب هایی می شوند که دلخواه خودشان نیست.
شاید شایسته نباشد اگر در سخن از نخبه ها و نابغه های ایرانی بکنیم و اسمی از امید کوکبی نبریم.امید که شاید می توانست چون امروز نام ایران و ایرانی را در مجامع علمی دنیا را با افتخار به زنده کند اکنون تاوان خودخواهی افرادی را می دهد که...
باشد تا روزی را ببینیم که نه تنها دانشجویان ایرانی مجبور به ترک کشور نشوند بلکه دانشجویان خارج از مرزها هم مشتاق بازگشت به میهن باشند و شاید پذیرای دانشجویان سایر بلاد نیز باشیم...
به امید فردایی روشن...
"نقشه/اینوگرافی زیر روند مهاجرت نخبگان کشور های مختلف به کشور های دیگر را نشان می دهد"
اسماعیل حسین بر
28/مرداد/1393